W jak WILNO – NOWOCZESNA STOLICA JAGIELLONÓW… cz.2
Panu Bogu świeczkę…
Naszego króla założyciela dynastii Jagiellonów, Władysława Jagiełłę (Jogaiłę) nie lubią na Litwie, tak mówią przewodnicy. No bo i za co, że związał Litwę unią z Polską, a potem szlachta polska nie zawsze traktowała Litwinów na równi ze sobą.
Jednak nie można odmówić Jagielle tego, że dokonał chrystianizacji Litwy (powtórnej, pierwsza prawdopodobnie odbyła się za króla Mendoga w poł. XIII w) i tym samym wprowadził Państwo w orbitę nowoczesnej, chrześcijańskie Europy. A także tego, że dzięki niemu Wilno stało się nowoczesną, dynamicznie rozwijającą się stolicą lokowaną, jak to było w ówczesnym zwyczaju na prawie magdeburskim.
Z Jagiełłą i chrystianizacją Litwy wiąże się też pewna anegdota. Otóż wszyscy wiemy, że król przyjął wiarę chrześcijańską już jako dorosły, świadomy mężczyzna, zatem trudno mu było pozbyć się dawnych, pogańskich nawyków i przyzwyczajeń. Ponoć kiedyś, gdy uczestniczył w nabożeństwie Bożego Ciała, w świątyni ujrzał posąg Chrystusa depczącego diabła. Król zapalił świecę przed rzeźbą Chrystusa…, a po namyśle położył jeszcze mniejszą tuż przy wysłanniku piekieł! W myśl pogańskiej zasady, aby nie drażnić innych bogów, także tych złych. Wywołało to wśród wiernych niemałą konsternacją. A przysłowie „PANU BOGU ŚWIECZKĘ, A DIABŁU OGAREK…” stało się od tej pory powszechne 🙂
Na wzór Krakowa…
Najpierw mała powtórka dla Krakusów 🙂 kiedy lokowano nasze piękne miasto? Pamiętacie? 🙂 Tak! To było 1257 roku! Władysław Jagiełło lokował Wilno, także na prawie magdeburskim 130 lat później, bo w 1387 roku.
Także sprowadzono osadników (dziś powiedzielibyśmy inwestorów) z zagranicy. Co zresztą znacząco przyczyniło się do przyspieszenia chrystianizacji, bo ci nowi przybysze byli już ludźmi światłymi, ochrzczonymi. Zresztą uważa się, że wiele rozwiązań ustroju miejskiego przejęto ze wspaniale rozwijającego się i bogatego Krakowa.
W roku lokacji Wilna ówczesny arcybiskup gnieźnieński Bodzanta dokonał także konsekracji katedry wileńskiej, która otrzymała imię patrona Polski św. Stanisława. Zrobił to jednak chyba niezbyt udanie, bo klęski wszelakie nawiedzały przez lata świątynię, przez co wielokrotnie była przebudowywana lub odbudowywana. Choć jedna z tych „klęsk” okazała się zbawienna dla historii…
Sen o żelaznym wilku…
Ponoć na miejscu dzisiejszej archikatedry w czasach pogańskich stał ołtarz ofiarny i płonął wieczny ogień. Pierwszą katedrę prawdopodobnie zbudował książę Mendog, który przyjął chrzest w 1251 roku (w XX wieku odkryto pozostałości po tej budowli w podziemiach katedry). Potem powróciły czasy pogańskie, aż do pojawienia się Jagiełły.
Widocznie było coś magicznego w tym miejscu, skoro od legendarnych początków osady uznano je za siedzibę władcy i miejsce kultu sakralnego. Otóż istnieje legenda o założeniu Wilna, która przypomina legendę o powstaniu Rzymu. W obu z nich kluczową rolę odgrywają wilki.
Książę litewski Giedymin przybył na tereny Wilna na polowanie, bowiem były tu wspaniałe, pełne zwierzyny lasy. Po zabiciu wielkiego tura, zasnął pośród puszczy. We śnie ujrzał ogromnego, żelaznego wilka, który wył niczym sto wilków. Wieszcz Lizdejko wyjaśnił proroczy sen – oto Giedymin ma założyć w tym miejscu miasto, niezwyciężone, jak żelazny wilk,a wycie miało zapowiadać sławę tego wspaniałego grodu. Założył więc Giedymin miasto, a jego nazwę wziął od rzeki w tym miejscu płynącej – Wilenki 🙂
